Veranderingen in het DNA zijn een belangrijk onderdeel voor het ontstaan van tumoren, maar in verschillende organen ontstaan die verandering op verschillende manieren. In de huid ontstaan veranderingen vaak door schade van UV straling en in de longen door roken. Maar in sommige organen, zoals de blaas, kan het een lichaamseigen proces (zoals APOBEC*) zijn.
Afbeelding: DNA-schadeprocessen die actief zijn in verschillende tumoren
Het APOBEC enzym is een afweersysteem tegen virussen maar kan in het geval van kanker ook de eigen cellen aanvallen. Wetenschappers in het Erasmus MC hebben onderzocht hoe APOBEC een rol kan spelen bij het ontstaan van kanker. Ze beschrijven hoe en waar in het DNA het APOBEC enzym schade kan aanrichten. Verder tonen ze aan dat deze schade een drijfveer kan zijn in de ontwikkeling van tumoren. Op de afbeelding zie je dat de plek waar APOBEC het DNA binden een beetje lijken op lolly’s, in plek in het DNA die een zogenaamde lus kan vormen.
Afbeelding uit de publicatie die laat zien waar het APOBEC-enzym schade veroorzaakt.
Dankzij de Hartwig Medical Database konden de onderzoekers snel en gemakkelijk in kaart brengen wat de rol van dit proces is in verschillende tumortypes. Daarna hebben ze hun bevindingen getoetst met data van patiënten die toestemming gaven voor het gebruik van hun data voor onderzoek. Zo hebben ze de Hartwig database gebruikt om te laten zien dat dit proces ook in andere tumortypes een rol speelt.
“Het is ons gelukt om meer inzicht te krijgen in de DNA-veranderingen bij kanker die worden veroorzaakt door een systeem dat cellen beschermt tegen virusinfecties. Dit was mogelijk dankzij de zeer hoge kwaliteit en het grote aantal tumoren in de Hartwig Medical Database. Wij zijn Hartwig Medical Foundation en de patiënten hiervoor zeer dankbaar”: Harmen van de Werken, onderzoeker en universitair docent Computationele Biologie en Bio-informatica in immunologie en kanker Erasmus MC
*APOBEC: Apolipoprotein B mRNA-editing enzyme catalytic polypeptide-like
Het aantal WGS- samples dat Hartwig Medical Foundation heeft, is uniek in het onderzoeksveld en groeit snel. Toen we begonnen waren het er 3.500 en dat zijn er nu al meer dan 5.000.
